Bitlis’te, milattan önce 312 yılında inşa edilen Bitlis Kalesi’nde yürütülen arkeolojik kazılarda, Osmanlı dönemine ait su dağıtım sistemi gün yüzüne çıkarıldı. Bu sistem, 1500’lü yıllarda kalede yaşayanların su ihtiyacını karşılamak amacıyla pişmiş topraktan yapıldığı belirlenen bir yapı ile sağlanıyordu. Bitlis İl Kültür ve Turizm Müdürü Ali Fuat Eker, suyun kemerlerle temin edilerek, bu dağıtım sistemi aracılığıyla saray bölümüne ve Sinan Bey Hamamı’nın yanındaki sarnıca taşındığını ifade etti.
2004 yılında Ahlat Müze Müdürlüğü bünyesinde başlayan kazılar, Eren Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yunus Emre Karasu’nun danışmanlığında, 20 kişilik bir ekip tarafından sürdürülmektedir. Şu ana kadar yapılan kazılarda birçok mimari yapı, sikke, lüle taşı, küp, kandil, seramik parçaları, cam, metal ve kemik objeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu yılki çalışmalarda ise saray bölümüne ve Sinan Bey Hamamı’na su taşıyan pişmiş topraktan künklerden oluşan su dağıtım sistemi bulunmuştur.
Eker, su dağıtım sisteminin tam olarak ortaya çıkarılması amacıyla kazı çalışmalarının devam ettiğini belirtti. Ayrıca, kalenin temiz su ihtiyacının bilimsel olarak giderildiğini vurguladı. “Kazılar, Ahlat Müze Müdürlüğümüzün başkanlığında devam ediyor. 2023 yılı sonunda Eren Holding ile bir sponsorluk anlaşması yaptık. Bu anlaşma, çalışmaları hızlandırdı. Beş yıllık sponsorluğun ilk yılını tamamladık. Saray bölgesindeki kazılarda günlük yaşama dair birçok nesne bulunmuştu. Bu yıl, künk su tesisatına dair önemli bulgular keşfedildi,” dedi.
Suyun, kalenin kuzey kısmındaki Duav kaynağından kemerlerle getirilerek, kale duvarlarına olan bu sistemle hem saray kısmına yakın sarnıca hem de Sinan Bey Hamamı’na yönlendirildiğine dikkat çekti. Eker, Sinan Bey Hamamı’nın yapım döneminin 1530-1540 yılları arasında olduğunu ve bu doğrultuda künk sisteminin de aynı tarihlerde inşa edildiğini düşündüklerini aktardı.
Geçtiğimiz yıllar içinde kazı çalışmalarını tamamlamayı ve ardından restorasyon gerçekleştirerek kaleyi ziyaretçilere açmayı planladıklarını ifade etti. Bu süreçte ulaşılan bulguların Bitlis Kalesi’nin tarihine önemli katkılar sağlayacağı öngörülüyor.
Çalışmalar, hem tarihi mirasın korunması hem de bölgenin turizmine katkıda bulunma amacı taşıyor. Arkeolojik kazılar, tarihi eserlerin gün yüzüne çıkarılması yanı sıra, bölgenin kültürel değerlerinin de belgelenmesi açısından önem arzediyor.
Özcan ÇİRİŞ/BİTLİS, (DHA)
GÜNCELLENME
01.10.2024 – 14:13
