İsrail ile İran arasında yaşanan hava saldırıları, güvenlik kaygıları oluşturmuş ve bazı ülkeler hava sahalarını kapatma kararı almıştır. Bu durum, Ortadoğu ve Arap ülkelerinden Türkiye’ye yönelik rezervasyon iptallerine yol açarken, ateşkes sonrası bölgedeki gelişmelerin turizm üzerindeki etkisi dikkatle izlenecektir.
Uzun süredir devam eden gerilimlere İran-İsrail çatışmasının eklenmesi, turizm sektöründe bir endişe yaratmıştı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın, iki ülke arasında ateşkes sağlandığını açıklamasının ardından milyonlarca kişi Tahran’dan kaçış yollarını aramaya başladı ve 12 gün süren çatışmaların sona erdiği bildirildi.
Turizm sektörü temsilcileri, savaşın yoğunlaştığı dönemde İran, Ürdün ve Lübnan gibi ülkelerden yapılan yaz sezonu rezervasyonlarında iptaller yaşandığını ifade etti. Bunun yanı sıra, önemli pazarlar olarak görülen Rusya ve Ukrayna’dan gelen turist sayısındaki düşüş, Ortadoğu’dan da benzer bir azalma kaygısını artırdı.
Cari açığın kapatılmasında büyük öneme sahip olan turizm gelirlerinde Türkiye, 2024 için 64 milyar dolarlık bir hedef belirleyerek, 65 milyon ziyaretçi beklediğini açıkladı.
Turizm Bakanlığı verileri, yabancı ziyaretçi sayısının 2024 yılının ilk beş ayında %1 azalışla 15.6 milyon olarak gerçekleştiğini ortaya koydu. Özellikle Rusya’dan gelen ziyaretçiler %5 oranında düşüş gösterirken, Ukrayna’dan gelenler %1.5 azalmıştı.
İsrail, İran’ın nükleer silah geliştirmesini önlemek amacıyla hava saldırılarına başladı ve İran bu duruma füze saldırılarıyla karşılık verdi. ABD, cumartesi günü İran’ın üç nükleer tesisine saldırırken, İran da Katar’daki ABD üssüne aynı şekilde karşılık verdi. Ardından, Donald Trump, iki ülke arasında ateşkesin sağlandığını açıkladı.
İsrail’in operasyonları sonrasında İran, Irak, Ürdün ve Lübnan hava sahalarını kapatmaya karar verdi. İsrail de Ben Gurion Havalimanı’nın faaliyetlerini süresiz olarak durdurdu. Katar ise önce hava sahasını kapattı; ardından yeniden açtı.
Bu gelişmeler, bölgede artan tansiyon ile birlikte güvenlik endişeleri, hava sahası kapamaları ve aksamalar nedeniyle turizmde riskli bir durumu ortaya koydu.
Orta Doğu ve Körfez ülkelerinden Türkiye’ye yıllık 30,000-40,000 turist getiren Karnak Travel’in Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Ali Abet, süreçte acentanın 2,000 civarında rezervasyon iptali yaşadığını belirtti.
Abet, “İptaller nedeniyle 14 Haziran’dan ay sonuna kadar 2 milyon euroluk iş kaybım oldu. Ürdün, Lübnan, İran ve Irak hava sahaları kapandı, bu bölgeden gelen rezervasyonlar sıfıra indi” dedi ve ekledi:
“Acente olarak iş potansiyelimiz ağırlıklı olarak Antalya, Dalaman ve Bodrum gibi güney bölgelerine bağlı. Sezonumuz zaten sadece 3 ay. Bu 3 ay içinde hazırlıklar yapıldı, ödemeler alındı fakat dengeler altüst oldu. Ortadoğu ile çalışan acenteler için zor bir dönem.”
Abet, Ortadoğu ve Arap ülkelerinin Antalya gibi güney tatil destinasyonlarında %3-5 oranında bir paya sahip olduğunu, İstanbul turizminin ise bu olaylardan daha fazla etkileneceğini vurguladı.
İran, 2024 yılında Türkiye’ye en fazla turist gönderen dördüncü ülke olurken, Ürdün’den 301,641, Lübnan’dan ise 261,713 ziyaretçi gelmesi beklenmişti.
Elite World Hotels CEO’su Orkun Petekçi, İran’ın önemli bir pazar olduğunu ve bu pazardaki gerilemenin olumsuz bir etki yarattığını ifade etti. Ayrıca, yaşanan olaylardan dolayı hava sahalarının kapanmasının da etkili olduğunu belirtti. “Ürdün’den gelen rezervasyonların tamamı iptal oldu. Diğer Ortadoğu ülkeleri de aynı şekilde olumsuz yönde etkileniyor,” dedi.
Petekçi, gelişmeleri somut hale getirene kadar kayıpların boyutu hakkında bir tahminde bulunmanın erken olduğunu kaydetti.
Oteller bütçe tedbirlerine yönlendiriliyor
Mar Yapı Genel Müdürü Robert Varon, personel ve enerji gibi artan maliyetler nedeniyle kârlılık sorunu yaşayan otellerin son gelişmelerle birlikte yeni bir zorlukla karşılaştığını vurguladı.
Varon, “İptal olan turlar mevcut, hava sahasındaki sıkıntılarla uçaklarda gecikmeler yaşanıyor. Bir tedirginlik söz konusu, bunları otellerimizde doğrudan hissediyoruz” dedi ve ekledi:
“Zaten maliyet artışları nedeniyle kârlılık düşmüştü. Aynı ciroyu yapsanız bile geçen sene kârlılıklar %25 azalmıştı. Bu yıl toparlanma bekliyorduk ancak şimdi savaşın etkisi devreye girdi.”
Varon, doluluk beklentisinin %70’in üzerinde olduğunu, ancak gevşeme görüldüğünü de sözlerine ekledi. Önlemler aldıklarını, maliyetleri tekrar gözden geçirdiklerini açıkladı.
“İstanbul’da temmuz-ağustos satışları yavaşladı”
Armada Otelcilik Yönetim Kurulu Başkanı Kasım Zoto, gelişmelerin yarattığı güvensizlik nedeniyle temmuz ve ağustos aylarına ait yeni satışların zayıfladığına dikkat çekti.
Zoto, “Bu tür problemler yalnızca Ortadoğulu turisti etkilemiyor. Batıdan gelen rezervasyonları da kaydediyoruz. Temmuz ve ağustos satışları şu anda çok zayıf. İnsanlar, ‘bir şey olur mu, İstanbul’a kadar ulaşır mı’ endişesini taşıyor. Bu nedenle mevcut rezervasyonların bir kısmı iptal oldu ve yeni rezervasyonlarda önemli bir azalma mevcut” şeklinde konuştu.
Kaynak: Reuters
