Ticaret Bakanı Ömer Bolat, İstanbul Kongre Merkezi’nde yapılan Türkiye-Karadağ Yuvarlak Masa Toplantısı’na katıldı. Toplantıda Karadağ’ı temsilen Şehircilik, Şehir Planlama ve Devlet Mülkiyeti Bakanı Slaven Radunovic, Bayındırlık Bakanı Majda Adzovic, Ulaştırma Bakanı Maja Vukicevic de yer aldı. Ayrıca Türkiye heyetinde Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, DEİK Başkanı Nail Olpak ile Türkiye-Karadağ İş Konseyi Başkanı Bayram Akgül de katılım gösterdi.
‘Karadağ’da Sayısı 12 Bini Bulan Türk Firması Var’
Bakan Bolat, “Türkiye’den Karadağ’a ihracatımız, mücevherat, makineler, mobilya ve yapı malzemeleri gibi geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. İthalatımızda ise demir-çelik ve kimyasallar ön plana çıkıyor. Karadağ, Türk iş dünyasının dikkatini çeken başlıca yatırım destinasyonlarından biridir. Karadağ’a gelen Türk iş insanları ve orada kurulan Türk şirketi sayısı her geçen gün artmaktadır. Karadağ’daki Türk firmalarının sayısı 12 bini bulmakta ve bu durum iki ülke ekonomisi arasında güçlü bir köprü oluşturuyor. 2025’in ilk çeyreği itibarıyla ülkemiz, Karadağ’a doğrudan yatırım yapan ülkeler arasında ilk sırada yer almayı hedefliyor. Türk firmaları, inşaat, sağlık, turizm ve bankacılık gibi sektörlerde aktifrol üstlenmektedir. Yatırımlardaki sermaye pozisyonu göz önüne alındığında, kültür, sanat, eğlence ve spor birinci sırada, finans ve sigorta faaliyetleri ise ikinci sıradadır. Ekonomik görünümümüz, ilişkilerimizi derinleştirme kararlılığımızı ve Türk yatırımcıların Karadağ’daki fırsatlara olan güvenini netleştiriyor” şeklinde ifade etti.
‘Koridorlar, Tedarik Güvenliğinin ve Ekonomik Entegrasyonun Temel Altyapısıdır’
Bakan Bolat, “Aynı zamanda ‘Ulaştırma Koridorlarının Küresel Ticaret Ortamının Gereksinimlerine Uygun Şekillendirilmesi’ paneline de katıldık. Ulaştırma koridorlarının etkin ve sürdürülebilir yapılandırılmasının, bölgesel ve küresel ticaretin geleceği açısından büyük öneme sahip olduğunu düşünüyoruz. Koridorlar yalnızca geçiş hattı olmaktan öte, tedarik güvenliği, ekonomik entegrasyon ve iş birliğine zemin hazırlayan bir altyapı niteliği taşımaktadır. Bu doğrultuda, Karadağ ile ulaştırma ve altyapı alanındaki iş birliğimizi geliştirmek adına büyük bir önem atfettiğimizi belirtmek isterim” dedi.
‘Bugüne Kadar Toplam 418 Milyon Dolar Değerinde 66 Proje Üstlenmiş Durumdayız’
Ticaret Bakanı Bolat, “Müteahhitlik sektörü, Karadağ ile en önemli iş birliği alanlarımızdan birini oluşturmaktadır. Karadağ’daki müteahhitlik faaliyetlerimize baktığımızda, bugüne kadar toplam 418 milyon dolarlık 66 proje üstlenmiş durumdayız. Özellikle 2018 sonrasında önemli bir ivme kazandık. Projelerin büyük çoğunluğunu turistik tesis ve konut yapımı oluşturmaktadır, bu da toplam iş hacmimizin yaklaşık yüzde 67’sini kapsamaktadır. Kalan projeler arasında ise atık su sistemi, içme suyu arıtma tesisi, ticaret merkezi ve otoyol projeleri bulunmaktadır. Teknik müşavirlik sektöründe, firmalarımız yaklaşık 10 milyon dolarlık 14 projeye imza atmıştır. Müteahhitlik firmalarımız ile benzer şekilde, teknik müşavirlik ve mimarlık firmalarımızın Karadağ’a yönelik ilgisi artmaya devam etmektedir” şeklinde açıklamada bulundu.
Bakan Bolat, “Türk müteahhitlik şirketleri, küresel pazarda kalıcı bir yer edinmiştir. Yıllardır ülkemiz, uluslararası müteahhitlik gelirlerinden en fazla pay alan ilk on ülke arasında bulunmaktadır. Yurtdışındaki müteahhitlik ve teknik müşavirlik sektörümüz, ülkemizin yetişmiş insan gücü, teknik bilgi birikimi ve teknolojiye adaptasyonu ile ön plana çıkmaktadır. Bugüne kadar Türk müteahhitlik firmaları, 137 ülkede 542,3 milyar dolar değerinde 12 bin 613 proje üstlenmiştir. Teknik müşavirlik firmalarımız ise 138 ülkede 3,54 milyar dolar değerinde 3 bin 41 projeye imza atmıştır” dedi.
Bakan Bolat, “Karadağ ile ilişkilerimiz sağlam temellere dayanan, çok boyutlu ve dinamik bir yapıdadır. İlerleyen dönemde karşılıklı kazanım esasına dayalı olarak Karadağ’da gerçekleştirilecek altyapı, ulaşım, enerji ve konut gibi birçok alandaki projelerde yer almaktan mutluluk duyacağız. Firmalarımız, sadece üstlendikleri prestijli projeler ile değil, aynı zamanda yüksek nitelik, maliyet etkinliği ve zamanında teslimat güvencesi ile uluslararası alanda rakiplerinin önündedir. Müteahhitlik ve teknik müşavirlik ortaklığımız, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik iş birliğine önemli katkılar sunacaktır” diye ekledi.
Bar-Boljare Otoyolu Projesi
Bakan Bolat, “Adriyatik kıyısından Sırbistan sınırına kadar uzanacak ve Trans-Avrupa Otoyolu’nun bir parçası olacak Bar-Boljare Otoyolu projesine Türk firmalarının yoğun ilgisi bulunmaktadır. Projenin ilk fazı Çinli CRBC firması tarafından tamamlandı. Projenin Mateşevo-Andrijevitsa bölümünün yapılmasını içeren ikinci faz için ön yeterlik süreci başlatıldı ve birçok tanınmış Türk firması tekliflerini sundu. Ayrıca Batı Balkanlara yönelik büyüme planı çerçevesinde hazırlanan Bar-Boljare Otoyolu’nun üçüncü fazı ve sonraki bölümlerinin ihalesine de firmalarımız katılmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, ilgili projelerde Türk firmalarına öncelik verilmesini talep ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Adriyatik-İyonya Otoyolu Projesi
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Aynı zamanda Karadağ’ı Avrupa’ya bağlayan stratejik öneme sahip Adriyatik-İyonya Otoyolu projesinin Karadağ bölümünün gerçekleştirilmesi için firmalarımız yoğun ilgi göstermektedir. Podgoritsa ve Tivat havalimanlarının işletilmesi projeleri için teklif veren konsorsiyumlar arasında, tecrübeleri ile öne çıkan Türk firmaları da bulunmaktadır. Ön yeterlilik aşamasını geçen bir firmamız mevcut. Ancak değişen sözleşme koşulları nedeniyle bu firma ihaleye teklif vermekten vazgeçmiştir. İhale yenilenirse firmalarımızın yeniden katılma imkanı olacaktır. Büyük bir bilgi birikimine sahip olan Türk firmalarının, Karadağ’ın önemli havalimanlarının işletilmesine değer katacağına inanıyorum” şeklinde belirtti.
Bakan Ömer Bolat, “Podgoritsa Belediyesi’nin Atıksu Toplama ve Arıtma Projesi ihalesi Türk firmaları tarafından kazanıldı ve 10 Haziran 2022’de Podgoritsa Belediyesi ile sözleşme imzalandı. Fakat çeşitli bürokratik sorunlar nedeniyle firmalarımız projeye aktif olarak başlayamamıştır. Yakın zamanda firma yetkililerimiz ile işveren idarelerle görüşmeler gerçekleştirilmesine rağmen olumlu bir sonuç alınamamıştır. Bunun yanı sıra, Adria limanının işletilmesi bağlamında yaşanan işçi davaları ve münhasırlık hakkı sorunları uzun yıllardır devam etmekte ve firmamızı mali açıdan zor durumda bırakmaktadır. 2013 yılında konteyner limanının işletmesi, Karadağ Devleti’nden özelleştirme yoluyla bir Türk firması tarafından devralınmıştır. Bu sorunların çözümüne yönelik desteklerinize ihtiyaç duyuyoruz” dedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Karadağ, Türk müteahhitlik ve müşavirlik sektörleri açısından son yıllarda önemli bir potansiyel sunmaktadır. Altyapı, ulaştırma, limanlar ve havalimanları gibi birçok alanda dikkate değer projeler bulunmaktadır. Karadağ’daki turistik tesis ve karayolu projelerinin rehabilitasyonu ve müşavirlik hizmetleri firmalarımızca başarıyla yürütülmekte ve yeni projelerin ihalesine katılım sağlanmaktadır. Bu kapsamda, Bar-Boljare otoyolunun ikinci fazındaki teknik müşavirlik hizmetleri için açılan ihaleye Türkiye’den bir teknik müşavirlik firması da katılmıştır” şeklinde ifade etti.
