İzmir’in Bergama ilçesinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan meslekler arasında yer alan halıcılık, kadınların çabalarıyla yaşatılmaya çalışılıyor. Turizm ve Kültür Bakanlığı Dokuma Sanatçısı Kadriye Yakar (63), halıcılık kültürünün kaybolmakta olduğunu vurgularken, ata kültürüne olan bağlılığın önemine dikkat çekti. Yakar, “Hedefimiz; Bergama halılarının yok olma kültüründen uzaklaştırılıp, günümüze taşınmasını sağlamak. 2000 çeşidin üzerinde Bergama halı ve kilimleri bulunmaktadır” açıklamasında bulundu.
Tarihi boyunca Türklerin çadırlarını ve evlerini süsleyen halılar, kültürümüzün ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor. Ancak, günümüzde halıcılık mesleği, Bergama’da önemli bir merkez olarak yaşatılmaya çalışılıyor. S.S. Bergama Halıcılık ve El Sanatları Geliştirme Yoğun Emek Pazarlama ve İşletme Kooperatifi bünyesindeki kadınlar, başta Kız Bergama, Yağcıbedir ve Holbein olmak üzere bölgeye özgü halıları dokuyarak, unutulmaya yüz tutmuş geleneklerine sahip çıkıyor. Kadriye Yakar, emekli olduktan sonra bu kooperatifi kurduğunu ve Bergama halılarının tanıtımının yapılmadığını belirtti. “2009’da emekli olduğumda, yetiştirdiğim öğrencilerimle kooperatifimizi kurduk; Bergama halılarını yeniden gün yüzüne çıkardık” dedi.
‘EN BÜYÜK ÖZELLİKLERİ ÇİFT DÜĞÜM OLMASI’
Halıcılık kültürünün yok olma tehdidi altında olduğunu ifade eden Yakar, “Bu kültürün sahiplenilmesi gerekiyor. 14. yüzyıldan günümüze kadar gelmiş halıları gün yüzüne çıkarmaya çalışıyoruz. Bergama’nın yalnızca Kız Bergama halısıyla tanınmasını istemiyorum. Aslında, Berlin ve Londra’daki müzelerde sergilenen pek çok önemli Bergama halısı var” diye konuştu. Halıların çift düğüm olması, yün ve kök boya ile dokunması, bu kültürün temel özellikleri arasında yer alıyor. Yakar, bu özelliklerin yaşatılmasının gerekliliğine dikkat çekti.
‘MESLEK LİSELERİNDE HALICILIK DERSİ VERİLMELİ’
Bergama halılarının 2 metrekarelik bir alanı kapladığını ve tek bir insanın bunları iki aya yakın bir sürede dokuyabileceğini belirten Yakar, kooperatif altında yıllık ortalama 200 halı üretildiğini açıkladı. Yakar, meslek liselerinde halıcılık derslerinin mutlaka eklenmesi gerektiğini ifade etti. “Bu mesleğin yok olmasını istemiyorsak, el işleme teknikleri derslerine tekrar yer verilmesi gerekiyor” diye ekledi.
‘KIYMETİ BİLİNMIYOR’
Bergama’da yaşayan Feyza Uygun (48), üç yıl önce halıcılık kursuna katıldığını ve bu alanda eğitim aldığını belirtiyor. Uygun, “Kursta başladım ve çok sevdim. Halı dokuma bizim için köklü bir meslek. Her desenin farklı bir hikayesi var ve biz bununla insan hikayelerini anlatıyoruz” dedi. Ayrıca, el dokuması halıların sağlıklı olduğunu ve yünün insan sağlığına faydalarını vurguladı.
‘GENÇLERİMİZİN BU İŞİ YAPMASINI İSTERİM’
Bergama’da 13 yaşında halı dokumaya başlayan Ülkü Gülkin (45), 30 senelik tecrübesiyle bu mesleği sürdürmektedir. Gülkin, Bergama halılarının doğal yapısı ve kök boyası ile dikkat çektiğini belirterek, gençlerin bu mesleği öğrenmeleri gerektiğine inandığını ifade etti. “Artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bu mesleği gençlerin yapmasını istiyorum” dedi.
