Bakan Ersoy, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, ‘İbadet sürecek, tarih korunacak’ ifadesiyle Ayasofya-i Kebir Camii’nin ana kubbesindeki restorasyon çalışmalarının, ibadetin aksamadan sürdürülmesi ile yapıların özgün değerlerinin titizlikle korunması amacıyla gerçekleştirileceğini vurguladı. Ersoy, “1486 yıllık Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde restorasyon ve güçlendirme çalışmalarını ibadete ara vermeden sürdürüyoruz. Tamamlanan bazı çalışmaların yanı sıra kalan bölümleri de dikkatlice yürütüyoruz. Ana kubbe, tarihinin en geniş ve kapsamlı restorasyon süreciyle karşı karşıya. Kubbe, depreme karşı daha dayanıklı hale getirilecek ve özgün hali titizlikle korunacak. İç yüzeyindeki mozaiklere zarar gelmemesi için çalışmalar dış yüzeyden ve geçici olarak çelik konstrüksiyon ile özel branda ile kaplanarak yürütülecek. Kurşun kaplamalar ya onarılacak ya da yenileriyle değiştirilecektir. Restorasyon ve ibadet süreçlerinin eş zamanlı devam edebilmesi için 43,5 metre yüksekliğinde 4 ana kolon üzerine çelik bir platform kurulacak. Hem Ayasofya’yı koruyacağız hem de yaşatacağız” dedi.
YAPININ DİJİTAL İKİZİ OLUŞTURULDU
Danıştay 10’uncu Dairesi’nin kararına dayanarak, 10 Temmuz 2020 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Ayasofya-i Kebir Camii yeniden ibadete açılmıştı. İbadete açıldıktan sonra yapının korunması ve kullanılması dengesini gözeten bilimsel yaklaşımlar doğrultusunda projeler hazırlandı. Rölöve, restitüsyon, restorasyon, statik, mekanik ve elektrik projeleri ile birlikte türbelerin, sıbyan mektebinin ve muvakkithanenin restorasyonu da planlandı. Bu süreçte külliyedeki yapılar üç boyutlu olarak belgelenip dijital ortama aktarıldı ve Ayasofya’nın dijital ikizi oluşturuldu.
Proje hazırlığı aşamasında geçmişe dair arşivler taranarak çeşitli bilgiler toplandı. Yapının strüktürel analizi gerçekleştirildi ve deprem senaryoları üzerinden olası tepkileri değerlendirildi. Böylece alınacak önlemler belirlendi. Tüm bu süreçlerin ardından, Bilim Kurulu gözetiminde uygulama aşamasına geçildi. Bu kapsamda, 2’nci Mehmet, 2’nci Selim, 3’üncü Murat ve Şehzadeler Türbeleri ile Sıbyan Mektebi ve Muvakkithane restorasyonları gerçekleştirildi. Daha önce kapalı olan galeri katı, bakım ve temizliklerin tamamlanmasının ardından ziyarete açıldı.
ANA KUBBEYE DIŞ YÜZEYİNDEN MÜDAHALE EDİLECEK
Yapının taşıyıcı sistemlerine yönelik analizlerden sonra, ana kubbe ve yarım kubbelerde güçlendirme gereksinimi belirlendi. Mozaik kaplı iç yüzeyin zarar görmemesi adına müdahaleler dış yüzeyden yapılacak. Mevcut kurşun kaplamalar ya onarılacak ya da yeni kaplamalarla değiştirilecek. Bu hassas çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürütülmesi amacıyla, kubbe geçici olarak çelik konstrüksiyon ve nitelikli branda ile kapatılacak. Ardından dış yüzeydeki güçlendirme ve onarıma yönelik işlemler başlayacaktır.
İBADETİN AKSAMASI İÇİN ÖNLEMLER ALINDI
İç yüzeyde eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek konservasyon, restorasyon ve güçlendirme işlemleri için 43,5 metre yüksekliğinde, dört ana kolona oturan çelik bir platform sistemi kurulacak. Böylelikle ibadet kesintisiz bir biçimde devam edecek, ayrıca kubbenin iç ve dış yüzeylerindeki uygulamalar da düzenli olarak sürdürülecek. Tüm bu çalışmaların güvenli ve hızlı bir şekilde yürütülmesi amacıyla doğu yönünde, 41 metre yüksekliğinde ve 60 metre bom uzunluğunda bir kule vinç planlandı. Bu vinç, yapıya uygun mesafede ve güvenli dönüş alanı sağlayacak şekilde tasarlandı.
Ana kubbe güçlendirmesi, kurşun değişimleri, mozaik korunması ve cephe ile minare onarımları gerçekleştirildikten sonra, geçici olarak kurulan çelik konstrüksiyon örtü, platform ve kule vinç belirli yöntemlerle sökülecek. Böylece Ayasofya-i Kebir Camii’nin tarihi kubbesi, plansız bir güçlendirme sürecinin ardından özgün haliyle gelecek kuşaklara aktarılacaktır.
