ABD’de, tarihi ve sanatsal değere sahip 14 eserin Türkiye’ye iadesi için New York Türkevi‘nde bir devir teslim töreni gerçekleştirildi. Törende, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, New York Başkonsolosu Büyükelçi Muhittin Ahmet Hazal, ABD İç Güvenlik Bakanlığı ve Manhattan Bölge Savcılığı yetkilileri ile THY New York Müdürü Emre İsmailoğlu gibi isimler yer aldı. Ayrıca Türk ve Amerikalı basın mensupları da törene katıldı.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Yazgı, konuşmasında eserlerin iadesinde Türk kurumlarıyla işbirliği yapan Manhattan Bölge Savcılığına ve ekibine teşekkür etti. İade edilen eserler arasında, dünya arkeoloji literatüründe mühim bir yere sahip olan, Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti kökenli 1 bronz heykel ve 2 bronz heykel başının bulunduğunu vurguladı.
‘Asla kaçış yok’ mesajı
Kültür varlıklarının ait olduğu ülkelere iadesinin önemine değinen Yazgı, bunun yalnızca tarihi ve estetik objelerin geri verilmesinden ibaret olmadığını ifade etti. “Yapılan iade çalışmalarının insanlığın evrensel kültürüne sunduğu katkının zaman içerisinde daha iyi anlaşılacağını umuyorum” dedi. Yazgı, kültürel mirasın farklılıkları kutlamak ve saygıyı korumanın en iyi yolu olduğunu dile getirerek eser kaçakçılığı yapanlara yönelik, “asla kaçış yok” mesajını verdi. Ayrıca iade edilen eserler arasında en büyük parçayı oluşturan “giyimli bronz kadın heykelinin” ilk kez gün yüzüne çıkarıldığını belirtti.
Kaçırılan eserlerin tespiti yıllar sürebiliyor
Yeni görevine başlayan Başkonsolos Muhittin Ahmet Hazal, tarihi eserlerin iade edildiği bir devir teslim törenine ilk defa katıldığını belirterek bu deneyimden etkilendiğini ifade etti. Hazal, ele geçirilen eserlerin Türkiye’ye ait olmakla birlikte “diğer coğrafyalarda yaşayan tüm insanlığın ortak tarihi olduğunu” anlattı. İade sürecindeki yardımlarından dolayı Manhattan Bölge Savcılığı yetkililerine teşekkür eden Hazal, gösterilen özveriyi takdir etti.
‘Artık zaman doğruyu yapmanın zamanı’
Manhattan Bölge Savcılığı Eski Eserler Kaçakçılığı Birimi Şefi Matthew Bogdanos, tarihi eserlerin ortak bir kültürel miras olduğunu ve çıkarıldıkları yere iade edilmesi gerektiğini belirtti. Onlarca yıl boyunca bazı koleksiyoncuların “kanunun kendileri için geçerli olmadığını düşündüğünü” aktaran Bogdanos, “Artık zaman, doğruyu yapmanın zamanı” diyerek kaçırılan eserlerin iade edilmesi için devam eden çabalarını vurguladı.
40 yıllık çalışma sonucu iadesi gerçekleşti
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturma Birimi (HSI) ile yürütülen işbirliği çerçevesinde gerçekleştirilen titiz takip neticesinde ele geçirilen Anadolu’ya ait 14 parça kültür varlığı, karşılıklı imzalarla teslim alındı. İade edilen eserler arasında, Burdur ili Gölhisar ilçesi İbecik köyündeki kazılarda ortaya çıkan Boubon Antik Kenti kökenli bronz heykel ve bronz heykel başları yer aldı.
Kaçak kazılar sonucu izinsiz olarak yurt dışına çıkarılan “bronz genç erkek başı” olarak adlandırılan eserin iadesinin yaklaşık 40 yıl süren bilimsel çalışmalar sonrasında gerçekleştiği belirtildi. Ayrıca, Boubon Antik Kenti kökenli başka bir eser olan sakallı bronz erkek başının ise özel bir müzede sergilendiği dönemden sonra Türkiye’ye geri kazandırıldığını aktarıldı. Türkiye’ye dönen diğer eserler arasında, Bizans dönemine ait 3 sikke, 19. yüzyıla ait 2 hançer, çeşitli dönemlere ait pişmiş toprak kaplar, 11. yüzyıla tarihlenen bir mücevher kutusu parçası ve bir pişmiş toprak lamba da bulunmaktadır.
Kaynak: AA
